E-ZLA - CZEKAMY NA PAŃSTWA PYTANIA I OPINIE
Zespół Radców Prawnych ŚIL opracował odpowiedzi na najczęściej zadawane przez lekarzy i lekarzy dentystów pytania dot. e-ZLA. Zachęcamy do zapoznania się z nimi.
W niniejszych pytaniach i odpowiedziach dla czytelności przyjęto poniższe skróty:
ustawa to ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 z późn. zm.),
zaświadczenie lekarskie, e-ZLA to zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne albo o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.
Czy od 1 grudnia 2018 r. mogą być wystawiane zaświadczenia lekarskie w formie papierowej?
Ustawą z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1066) zostały wprowadzone elektroniczne zaświadczenia lekarskie, tzw. e-ZLA. Po przedłużeniach terminu stosowania papierowych zaświadczeń lekarskich, ostatecznie, lekarze, którzy mają uprawnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich, od 1 grudnia 2018 r. mogą wystawiać je tylko w formie elektronicznej, za wyjątkiem sytuacji opisanych poniżej.
Czy lekarz może upoważnić inną osobę do wprowadzania zaświadczenia lekarskiego do systemu?
Zgodnie z art. 54a ust. 1 ustawy lekarz może udzielić upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich w jego imieniu i na podstawie danych dotyczących orzeczonej czasowej niezdolności do pracy zawartych w sporządzonej przez niego dokumentacji medycznej osobie, która wykonuje:
- zawód medyczny (np. pielęgniarkę) lub
- czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (np. rejestratorkę).
Osoba upoważniona ujawniana jest w Rejestrze Asystentów Medycznych.
Na jaki okres udzielane jest upoważnienie do wystawiania e-ZLA?
Upoważnienie udzielane jest na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy. Przy czym istnieje możliwość udzielenia kolejnych upoważnień na okresy nie dłuższe niż 12 miesięcy. Lekarzowi przysługuje także prawo cofnięcia upoważnienia w każdym czasie.
Jaki jest zakres odpowiedzialności osoby upoważnionej – asystenta?
Kwestię odpowiedzialności reguluje art. 54a ust. 6 ustawy, z którego wynika, że od dnia udzielenia upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich do dnia jego cofnięcia albo wygaśnięcia lekarz ponosi odpowiedzialność wynikającą z przepisów ustawy za skutki nieprawidłowego wystawienia zaświadczenia lekarskiego przez osobę upoważnioną.
Czy w wyjątkowych sytuacjach (brak dostępu do Internetu, zawieszenie systemu ZUSu) jest możliwość wystawiania zwolnień w formie papierowej? Na jakich zasadach?
Jeśli lekarz nie będzie miał możliwości wystawienia e-ZLA (w szczególności w przypadku braku dostępu do Internetu lub braku możliwości podpisania zaświadczenia lekarskiego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, certyfikatem z ZUS lub podpisem zaufanym (PZ ePUAP)), w dniu badania należy przekazać pacjentowi zaświadczenie, które wystawia się na formularzu zaświadczenia lekarskiego wydrukowanym z PUE ZUS. Następnie zaświadczenie należy podpisać i opieczętować. Z informacji podanych przez ZUS wynika, że lekarz może mieć do 150 wydrukowanych „czystych" formularzy, do wykorzystania w takich okolicznościach. Zwolnienie wystawione w takim trybie należy wprowadzić do elektronicznego systemu w ciągu 3 dni roboczych. Jeśli w ciągu 3 dni roboczych nadal nie będzie możliwości dokonania ww. czynności, lekarz ma na to dodatkowe 3 dni robocze od dnia ustania okoliczności, które uniemożliwiały przekazanie e-ZLA do ZUS.
Czy pacjent może domagać się wydania e-ZLA w formie wydruku?
Pacjent może, zgodnie z ustawą, domagać się od lekarza wydania wydruku wystawionego zaświadczenia lekarskiego. Lekarz ma także obowiązek wydania wydruku zaświadczenia lekarskiego gdy z informacji udostępnionych na profilu informacyjnym lekarza wynika, że płatnik składek nie posiada swojego profilu informacyjnego. W obu sytuacjach lekarz przekazuje pacjentowi wydruk zaświadczenia lekarskiego zawierający wszystkie niezbędne dane i informacje, za wyjątkiem informacji o numerze statystycznym choroby. Wydruk opatrywany jest podpisem i pieczątką.
Czy pracodawca wie, jakie rozpoznanie postawił lekarz?
Zgodnie z art. 58 ustawy ZUS udostępnia bezpłatnie zaświadczenie lekarskie płatnikowi składek na profilu informacyjnym płatnika składek, bez numeru statystycznego choroby ubezpieczonego ustalonej według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych.
Czy lekarz może poprawić błąd w zaświadczeniu lekarskim?
Jeśli w zaświadczeniu lekarskim został popełniony błąd, zarówno wystawiający e-ZLA, który wystawił to błędne zaświadczenie, jak i inny wystawiający, w terminie 3 dni roboczych od stwierdzenia błędu lub otrzymania informacji o stwierdzeniu błędu (w szczególności od płatnika składek, pacjenta, ZUS), przekazuje na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS:
- informację o stwierdzeniu nieważności zaświadczenia lekarskiego, w którym został popełniony błąd albo,
- informację o stwierdzeniu nieważności e-ZLA oraz nowe zaświadczenie lekarskie (zawierające identyfikator i datę jego wystawienia oraz dane i informacje zawarte w zaświadczeniu, w którym stwierdzono błąd po jego sprostowaniu).
Jeśli płatnik składek nie ma profilu, informacja o stwierdzeniu nieważności, jak i nowe zaświadczenie, przekazywane są ubezpieczonemu w formie pisemnej celem przekazania ich płatnikowi składek.
Czy pacjent poniesie negatywne konsekwencje wystawienia zwolnienia w dotychczasowej formie papierowej - czy pacjent zostanie pozbawiony świadczeń?
Zgodnie z zapewnieniami Prezes ZUS prof. Gertrudy Uścińskiej każdy przypadek wystawiania papierowego zwolnienia będzie indywidualnie analizowany. ZUS będzie w takiej sytuacji kontaktował się z lekarzem, który wystawił zwolnienie na druku i ustalał okoliczności. Natomiast pacjent powinien dostarczyć pracodawcy papierowe zwolnienie, a ten wspólnie z Zakładem będzie wyjaśniał zaistniałą sytuację. Ponadto Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Rafalska zapewniała, iż „na pewno nie stworzymy żadnej sytuacji, w której pacjent mógłby się obawiać o ważność zwolnień lekarskich.”
Czy Izba podejmowała lub podejmuje działania w celu doprowadzenia do zmiany w przepisach, w tym utrzymania możliwości wystawiania zaświadczeń lekarskich zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej?
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wystosowało do Ministra Zdrowia oraz Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w dniu 6 lutego 2018 r. apel nr 1/18/P-VII w sprawie obowiązku wystawiania zwolnień lekarskich wyłącznie w formie elektronicznej od 1 lipca 2018 r. Następnie 4 kwietnia 2018 r. Wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej Zyta Kaźmierczak-Zagórska wystosowała do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pismo z wnioskiem o podjęcie działań zmierzających do odroczenia obowiązku wystawiania zwolnień lekarskich wyłącznie w formie elektronicznej. W dalszej kolejności Naczelna Rada Lekarska w dniu 9 listopada 2018 r. wystosowała do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz do Ministra Zdrowia apel nr 3/18/VIII z dnia 9 listopada 2018 r. w sprawie uchylenia obowiązku wystawiania zwolnień lekarskich wyłącznie w formie elektronicznej, w którym wzywała do pilnego podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do uchylenia obowiązku wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby wyłącznie w formie elektronicznej i pozostawienie możliwości wystawiania zaświadczeń także w postaci papierowej.
Czy informatyzacja gabinetów (związana z obowiązkiem wystawiania e-ZLA) zostanie dofinansowana ze środków publicznych?
Wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej dr n. med. Krzysztof Madej zwrócił się 27 listopada 2018 r. do Ministra Zdrowia prof. dr hab. n. med. Łukasza Szumowskiego z wnioskiem o przyznanie wszystkim lekarzom i lekarzom dentystom wystawiającym zaświadczenia o niezdolności do pracy z powodu choroby dofinansowania na zakup urządzeń i oprogramowania informatycznego niezbędnego do wystawiania tych zaświadczeń w postaci elektronicznej. W piśmie do Ministra Zdrowia zaapelowano także o wprowadzenie dla lekarzy i lekarzy dentystów takich samych ulg podatkowych, jakie planowane są dla aptek z tytułu zakupu sprzętu i oprogramowania informatycznego niezbędnego do przyłączenia się do Platformy P1. Obecnie dofinansowanie zakupu urządzeń informatycznych i oprogramowania możliwe jest w POZ. Wnioski można składać do 15 grudnia 2018 r. Szczegóły ubiegania się o dofinansowanie określa zarządzenie nr 115/2018/DEF Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 6 listopada 2018 r. w sprawie warunków rozliczania środków pochodzących z dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zakupu urządzeń informatycznych i oprogramowania oraz kosztów niezbędnego szkolenia świadczeniodawców:
Czy za wystawienie e-ZLA lekarzowi należy się dodatkowe wynagrodzenie?
Naczelna Rada Lekarska apelowała w 2015 r. do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o zmianę ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez wprowadzenie odpłatności za wystawianie przez lekarzy zaświadczeń lekarskich, a wysokość wynagrodzenia zdaniem Naczelnej Rady Lekarskiej miała być określona przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w drodze rozporządzenia i odpowiadać nakładowi pracy niezbędnemu do wystawienia zwolnienia. Jednak powyższy apel nie spotkał się z aprobatą Ministra.
