KARTKA Z HISTORII: POROZUMIENIA SIERPNIOWE

30 sierpnia – 3 września br. przypada 35 rocznica podpisania  porozumień społecznych przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami : w Gdańsku - 30. 08 1980 r. ; w Szczecinie - 31.08. 1980 r.; w  Jastrzębiu –Zdroju -3.09. 1980 r.) i w Katowicach - 11.09.1980 r. ( dotyczyło gwarancji realizacji Porozumienia gdańskiego w zakresie tworzenia struktur NSZZ), które stanowiły zwrotny punkt w dziejach  tworzenia demokratycznych struktur w powojennej Polsce . 17.09.1980 r. powstał niezależny od władz komunistycznych związek  zawodowy  NSZZ „Solidarność” , wielki ruch społeczno – niepodległościowy, w którym odżyły m.in. idee upowszechniania  samorządności terytorialnej  i zawodowej. Te  historyczne wydarzenia przyczyniły się m.in. do odrodzenia się samorządu lekarskiego  w 1989 r.

Porozumienie gdańskie, zawarte w słynnych dwudziestu jeden postulatach, gwarantowało m.in. prawo do strajku, bezpieczeństwo dla jego uczestników, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych. Porozumienia zostały zerwane przez  komunistyczne władze wprowadzeniem w nocy z 12 na 13 XII 1981r. stanu wojennego.

21 postulatów z 17 sierpnia 1980 r.

1.    Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczących wolności związków zawodowych.
2.    Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.
3.    Przestrzegać zagwarantowanej w Konstytucji PRL wolności słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.
4.    Przywrócić do poprzednich praw:
       1.    ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 r. studentów wydalonych z uczelni za przekonania,
       2.    zwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego),
       3.    znieść represje za przekonania.
5.    Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz publikować jego żądania.
6.    Podać realne działania mające na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez:
      1.    podanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej,
      2.    umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.
      7.    Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku, jak za urlop wypoczynkowy, z funduszu CRZZ.
8.    Podnieść zasadnicze uposażenie każdego pracownika o 2000 zł na miesiąc, jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen.
9.    Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.
10.    Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko nadwyżki.
11.    Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym.
12.    Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej oraz znieść przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez: zrównanie zasiłków rodzinnych zlikwidowanie specjalnych sprzedaży, itp.
13.    Wprowadzić na mięso i jego przetwory kartki - bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).
14.    Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 55 lat, a dla mężczyzn do lat 60 lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.
15.    Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych.
16.    Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym.
17.    Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.
18.    Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka.
19.    Skrócić czas oczekiwania na mieszkania.
20.    Podnieść diety z 40 zł na 100 złotych i dodatek za rozłąkę.
21.    Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie czterobrygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.
 

( Oprac. G.O. na podst. http://www.solidarnosc.org.pl/21-postulatow oraz http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl )